Yezd'in iklimi çok kurak oldugundan insanlar da buna uyum saglamislar. Bir önceki yazida bahsettigim evlerin içinde bulundugu eskisehirin - yaklasik kurulus tarihi 3000 yil öncesine kadar gitmektedir- sokaklari sicaktan korunmak için iki kisinin sigabilecegi genislikte yapilmistir. Ama Yezd mimarisinin en dikkat çekici özelligi "Badgir"ler. Badgir farsça bir kelime "rüzgar kapani"( Bad: rüzgar, gir: kapan) manasina geliyor. Evlerin ve su sarniçlarinin yazin sogutulmasinda kullanilmakta.
Evlerin ustunde yaklasik 15-20 metreyi bulan kuleler vasitasiyla alinan rüzgar kulelerden asagiya yönlendirilerek evin yazlik için kullanilan bölümüne (mahsen gibi yeraltindadir) yönlendiriliyor. Burada bulunan ufak su haznesi vasitasiyla hava akimi sogutuluyor. Bu havalandirma sistemini tamamlayan bir diger unsur ise "Ghanat"lar. Ghanatlarla yeraltindan tasinan sular evlere ulastirilmakta. Evin diger bölumlerinden havalandirma tünelleriyle gelen sicak hava, rüzgarin yarattigi devir daimle ve sicaklik farkliligi nedeniyle badgirden disari atiliyor. Daha önce belirttigimiz gibi iklimin kuru olmasindan dolayi badgir evin nemlendirilmesinde de kullaniliyor. Yazlik bölümdeki havuzun fiskiye ile donatilmasi bunun icra edilmesini sagliyor. (asagidaki temsilde görülebilir)
Badgirin isleyesine dair bir sema
Badgir tarlasi
Evlerin Yazlik Bölümüne ait Video
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder