II. İran Seferi Bölüm 16, Yezd

Yezd'in iklimi çok kurak oldugundan insanlar da buna uyum saglamislar. Bir önceki yazida bahsettigim evlerin içinde bulundugu eskisehirin - yaklasik kurulus tarihi 3000 yil öncesine kadar gitmektedir- sokaklari sicaktan korunmak için iki kisinin sigabilecegi genislikte yapilmistir. Ama Yezd mimarisinin en dikkat çekici özelligi "Badgir"ler. Badgir farsça bir kelime "rüzgar kapani"( Bad: rüzgar, gir: kapan) manasina geliyor. Evlerin ve su sarniçlarinin yazin sogutulmasinda kullanilmakta.

Evlerin ustunde yaklasik 15-20 metreyi bulan kuleler vasitasiyla alinan rüzgar kulelerden asagiya yönlendirilerek evin yazlik için kullanilan bölümüne (mahsen gibi yeraltindadir) yönlendiriliyor. Burada bulunan ufak su haznesi vasitasiyla hava akimi sogutuluyor. Bu havalandirma sistemini tamamlayan bir diger unsur ise "Ghanat"lar. Ghanatlarla yeraltindan tasinan sular evlere ulastirilmakta. Evin diger bölumlerinden havalandirma tünelleriyle gelen sicak hava, rüzgarin yarattigi devir daimle ve sicaklik farkliligi nedeniyle badgirden disari atiliyor. Daha önce belirttigimiz gibi iklimin kuru olmasindan dolayi badgir evin nemlendirilmesinde de kullaniliyor. Yazlik bölümdeki havuzun fiskiye ile donatilmasi bunun icra edilmesini sagliyor. (asagidaki temsilde görülebilir)

Badgirin isleyesine dair bir sema

(kaynak: http://pileggi.org/ES/example002.html )

Su sarnicinda kullanilan badgirler

Badgir tarlasi

Evlerin Yazlik Bölümüne ait Video

II. İran Seferi Bölüm 15, Yezd

Yezd koyu sari kerpiçten duvarlariyla bir labirenti andiran sokaklariyla degisik havasi olan bir sehirdir. Ilk kez Yezd'e gece yarisi trenle gelmistim ve sehrin nasil oldugunu sabah gün aydinlaninca farketmistim. Gerçekten heyecan vericiydi orada bulunmak. Iki sene sonra dostum Bülent'le tekrar Yezd'deydik. Ilk gelisimde kaldigim otele yerlestik. Otelin avlusunda biraz dinleniyoruz. Otel dedigime bakmayin klasik avlulu Yezd evlerinden birini otele çevirmisler. Disaridan baktiginizda sari kerpiç duvariyla sizi karsilayan fakat içeriye, avlusuna girince ufak bir vahayla karsilasiyor sizi; Ufak bir havuz ve çesitli büyüklükteki agaçlar. Bu otel diger klasik Yezd evlerine misal teskil etmesi bakimindan tercih edilesi bir yer.

Yezd Sokaklarina Gece Indikten Sonra

Kaldigimiz Otelin Dis Cephesi

Kaldigimiz Otelin iç Avlusu

Otelin iç Avlusu ve Havuzu

Yezd Sokaklari

Ilkokul talebeleri ve Ögretmenleri Yezd Sokaklarinda

II. İran Seferi Bölüm 14, Şiraz

Siraz'a döndügümüzde iki sene önce kaldigimiz otelin arkasinda rast geldigimiz sahafa ugramaya karar verdik. Iki sene once ugradigimda dükkanda bulunan yasli teyze yine çalisiyordu fakat dukkandaki yeri biraz farkliydi.

KASIM 2007

KASIM 2009