Zihni Coğrafya Üzerine

Geçen pazar Edrine'ye hem Selimiye'yi temaşa etmek için hem de lezzet atlasımızda önemli bir yer tutan Edirne ciğeri ve badem ezmesini tatmak için gittik. Ciğer ve biber kızartmaları her zaman ki gibi lezzetliydi. Özellikle Evropa'da yaşayıp memleketin özlemini damağında hisseden biri için çok keyifliydi. Dün arkadaşım Abdullah ile nargile içip sohbet ederken bana yakın zamanda okuduğu bir makaleden söz açtı. Makalede coğrafyanın hâlâ stratejide başat bir unsur olduğundan bahsedildiğini söyledi. Bu minval üzerine ben de Edirne yolunda buna yakın bir konu üzerine düşündüğüm bir kaç hususu onunla paylaştım. Buradan hareketle reel coğrafya ile zihni coğrafya üzerine bir kaç şey yazayım dedim.

İstanbul'u merkeze alıp çeşitli Avrupa şehirlerinin uzaklığına bakacak olursak eğer;

(Birinci değer karayolu, ikincisi ise kuş uçuşu mesafeyi göstermektedir.)

İstanbul-Sofya : 580km--504km

İstanbul-Bükreş: 639km--446km

İstanbul-Sarayova: 000km* -922km

İstanbul-Belgrad: 1425km--1068km

İstanbul-Viyana: 1665km--1328km

Anadolu'daki birkaç şehrin uzaklığı ise;

İstanbul-Ankara: 451km--321km

İstanbul-İzmir: 565km--330km

İstanbul-Gaziantep: 1148km--836km

İstanbul-Erzurum: 1234km--1045km

İstanbul-Hakkari: 1830km--1324km

Şimdi bu değerleri neden verdiği merak etmiş olabilirsiniz. Zihnimizde Ankara yahut İzmir, İstanbul'a Sofya'dan daha yakın görünmesine rağmen hakikatte aşağı yukarı aynı mesafededirler. Yine Anadolu'da bulunan Gaziantep yahut Erzurum, ki bunlar Türkiye sınırlarının en uc noktasında yer almaz, adı yukarda zikredilen herhangi bir Balkan şehrinden İstanbul'a daha uzaktır. Zihni coğrafyamızın sınırları son yüzyıllarda giderek daralmıştır. Bunun nedenlerinden biri Osmanlı devletinin tarih sahnesinden çekilmesiyle beraber zihnimizde onun coğrafi-zihni alt yapısının da kaybolmasıdır. Diğer bir husus ise milliyetçiliğin coğrafyayı parçalara böldüğü gibi zihnimizi de parçalara bölmesidir. Bizim için yukarda ismi geçen Balkan şehirleri ulaşılamaz bir noktaya kaymıştır. Bu yerleri sahiplenme duygusu kaybolmuştur. Bundan kastım askeri-siyasi olarak sahiplenme kesinlikle değildir. Kültürel atlasımızda kaybolmuş kıtalar gibidir bu şehirler. Bunlardan en ilgi çekici mukayese ise bir zamanlar kapısından iki kere dönülen Viyana'nın Türkiye'nin güneydoğu ucunda yer alan Hakkari'yle aynı mesafede olmasıdır.

* Sitede İstanbul- Sarayova arası karayolu uzaklığı bulunmamaktadır.

Şehirler arası mesafenin hesaplanmasında aşağıdaki siteden faydalanılmıştır.

http://www.freemaptools.com/how-far-is-it-between.htm